OBLICZA MIEJSCA
07.01.2004
STOWARZYSZENIE „NIGDY WIĘCEJ” - PATRON WYSTAWY ORAZ GALERIA KULUARY ZAPRASZAJĄ
Wystawa prac uczestników Polsko-Niemieckich Warsztatów Fotograficznych „Oblicza miejsca” powstałych podczas letnich plenerów 2000-2004
Trudno powiedzieć, na czym polega fenomen warsztatów fotograficznych w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu. Czy chodzi o wyjątkowe emocje, jakie towarzyszą uczestnikom podczas pierwszych dni seminarium, kiedy poznają bez aparatów teren byłego obozu i miasto? Czy chodzi o świadomość przebywania w takim a nie innym miejscu? A może o specyficzną atmosferę Domu - zapach ciemni - jak mówią niektórzy? Ważny jest efekt końcowy - fotografie na wystawie, które zadziwiająco mało wspólnego mają z twórczością amatorską. To po prostu dobra, dojrzała i pomysłowa fotografia. Niezależnie, czy ktoś nazwie to dokumentem, portretem, pejzażem czy fotografią inscenizowaną. Efekt końcowy - prace na wystawie - zawsze zaskakują: tematem, pomysłem, fotograficzną pewnością siebie.
Polsko-Niemieckie Warsztaty Fotograficzne „Oblicza miejsca” realizowana są w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży rokrocznie od 13 lat. W ciągu tych lat skrystalizowały się jasne cele, którym przyświeca idea realizacji warsztatów w tym a nie innym miejscu. Najważniejszym z nich jest spotkanie młodzieży z Polski i Niemiec, dalej wzajemnie poznanie się poprzez wspólną pracę i zabawę, poznanie historii/oblicza miejsca oraz nauka czarno-białej fotografii.
Uczestnikami są młodzi Niemcy i Polacy, uczniowie ostatnich klas szkół średnich oraz studenci różnych kierunków studiów, bardzo rzadko kierunków artystycznych lub związanych z nauką o mediach. Amatorzy. Oczekiwania uczestników dotyczące projektu są te same, mają jednak inny stopień ważności. Dla Niemców najważniejszym „elementem” projektu, oprócz praktycznej nauki fotografii, jest poznanie historii Miejsca Pamięci oraz próba artystycznej konfrontacji z nim; na drugim miejscu znajduje się spotkanie. W przypadku Polaków: po pierwsze spotkanie, nauka fotografii, potem historia miejsca. Zadaniem prowadzących jest skonstruowanie takiego programu, by żadne z tych oczekiwań nie zostało zbagatelizowane, a z drugiej strony, by nie zdominowało jednostronnie programu. W tym pomaga fotografia, będąca łącznikiem wszystkich założeń i oczekiwań dotyczące warsztatów.
Każde z tych założeń jest proporcjonalnie pogłębiane podczas realizacji projektu i przebiega na kilku płaszczyznach jednocześnie: poznanie siebie nawzajem - poznanie miejsca, wspólne poznawanie historii KL Auschwitz i miasta Oświęcimia - wspólne poznawanie technik i nurtów fotografii, praca nad własnymi „kalkami wizualnymi” dotyczącymi miejsca pamięci - praca nad ich indywidualną interpretacją.
Jako prowadzący dążymy do tego, by spotkanie to, wspólne zwiedzanie Miejsca Pamięci i miasta, dyskusje dotyczące polsko-niemieckiej historii oraz aktualnych problemów mieszkańców Oświęcimia, prelekcje na temat technik i nurtów fotografii, wizyta w galerii sztuki etc. stały się dla uczestników inspiracją dla ich przyszłych prac. Za sukces poczytujemy sobie osiągnięcie takiego poziomu świadomości miejsca i możliwości jego indywidualnego potraktowania przez uczestników, że zapominają oni bardzo szybko o obrazach, jakie przywożą z sobą na warsztaty, nie reprodukują „fotografii” miejsca, jakie kiedyś gdzieś znaleźli, ale odważnie podejmują się własnej interpretacji zastanej rzeczywistości. Dlatego też podczas wernisażu kończącego każdorazowo warsztaty, nie znajdziemy znanych i nam „ikon z Auschwitz”. Prezentowane fotografie mogą zaskakiwać i jednocześnie rozczarowywać brakiem „tego oczekiwanego”. Życzeniem zarówno naszym jak i uczestników warsztatów jest to, by nikt nie przeszedł obok ich prac obojętnie, by zostało zauważone w końcu to (lub ten ktoś), co dotychczas było bagatelizowane podczas „ogólnych - standardowych” odwiedzin Państwowego Muzeum Auschwitz - Birkenau oraz miasta Oświęcim.
Katarzyna Uroda & Paweł Adamus
Warsztaty realizowane są dzięki finansowemu wsparciu Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży