PATRONAT „NIGDY WIĘCEJ”: „ODEJDŹ. RZECZ O POLSKIM RASIZMIE” AGNIESZKI KOŚCIAŃSKIEJ I MICHAŁA PETRYKA
Wydawnictwo Krytyki Politycznej
31 sierpnia 2022
Stowarzyszenie „NIGDY WIĘCEJ” objęło patronatem książkę „Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie” Agnieszki Kościańskiej i Michała Petryka.
Czy rasizm jest częścią polskości? Dwoje autorów w swoim historyczno-antropologicznym śledztwie bada systemowe wymiary rasizmu przeciwko czarnym migrantom i Romom w Polsce. Agnieszka Kościańska i Michał Petryk sięgają po przedwojenne związki Polski z kolonializmem, opisują PRL-owską politykę wobec przybyszy z zaprzyjaźnionych afrykańskich krajów, wreszcie przedstawiają jak rasizm i kolonializm wpłynęły na sytuację nie-białych Polaków i przybyszy w III RP.
Fragmenty recenzji:
„Któż w Polsce choćby przez chwilę nie uległ przekonaniu, że rasizm to nie nasz problem, niech pierwszy rzuci kamieniem. Nie mieliśmy przecież kolonii, ani niewolników sprowadzanych z Afryki, nie my wymyśliliśmy Ku Klux Klan. W swojej błyskotliwej a zarazem przerażającej książce Agnieszka Kościańska i Michał Petryk dostarczają obfitego materiału dowodowego świadczącego, że Polacy nie gęsi i swój rasizm mają. W dodatku jest on tak powszechny, tak ekumenicznie ponadpartyjny, że niemal niezauważalny. Oddychamy nim od czasów Sienkiewicza i Dmowskiego. Kościańska i Petryk umiejętnie wstrzykują w polską kulturę i historię kontrast dzięki któremu to, co wydawało się niegroźne, błahe, a nawet zabawne, nabiera właściwej – brunatnej – barwy. «Odejdź» to lektura nieprzyjemna, niepokojąca, ale obowiązkowa, szczególnie w czasie, gdy na granicach wyrastają mury mające nas obronić przez wojennymi uciekinierami, gdy coraz częściej wierzymy, że wszyscy ci ludzie «o nie dość europejskich rysach» powinni jak najszybciej gdzieś odejść”.
Przemysław Wielgosz
„Czy w Stanach Zjednoczonych, uważanych za kolebkę praw człowieka i poprawności politycznej nadal mieszkają zagorzali rasiści? Czy Polska i kolonializm to rzeczywiście dwa odległe światy? Dlaczego w debacie o rasizmie nie uwzględnia się Romów, najbardziej pogardzanej i spychanej na margines mniejszości? I dlaczego dominująca narracja dotycząca pogromu romskiej społeczności w Mławie jest kolejnym przykładem neutralizacji i cichej akceptacji rasizmu kulturowego wobec tej mniejszości?
Autorzy tej znakomitej publikacji dekonstruują mit Polski wolnej od rasizmu. Przywołując liczne przykłady pokazują jak głęboko zakorzeniony jest w kulturze, i historii współczesnej Polski. Rasizm nie dotyczy wyłącznie środowisk skrajnie prawicowych i nacjonalistycznych. Wpełznął subtelnie na salony i zagnieździł w środowiskach artystycznych, akademickich i liberalnych. Mam nadzieję, że poruszająca, momentami wręcz niewygodna książka uzmysłowi wielu, że bez przysłowiowego uderzenia się w pierś nie pójdziemy dalej. A to konieczne, szczególnie w obecnych, bardzo niespokojnych czasach”.
Joanna Talewicz-Kwiatkowska
„«Odejdź» rozprawia się z mitem o tym, że Polsce nie było rasizmu. Autorzy pokazują, że brak kolonii i niewolników nie oznacza braku uprzedzeń. «Odejdź» powinni przeczytać wszyscy jako odtrutkę na uproszczoną edukację opartą na stereotypach”.
Oliwia Bosomtwe
